In de systeemtherapie gaat men ervan uit dat elk gedrag – en dus ook elk symptoom – communicatie inhoudt, een boodschap. Symptoomgedrag is dus nooit louter iets dat we moeten bestrijden. We trachten te luisteren naar wat het symptoom ons vertelt over het systeem. Het symptoom is namelijk dikwijls een ultieme poging om te spreken over iets waar moeilijk expliciet kan over gesproken worden. De persoon zit in de knoei met gevoelens bij zichzelf en met wat gaande is in zijn omgeving, beseft dit vaak zelf niet, en kan of durft er niet over spreken, zodat het zich omzet in gedrag.

Voorbeelden van symptoomgedrag zijn: stress, depressie, angst, agressie, problemen in de relatie of in de opvoeding, eetproblemen, die zich uiteindelijk wreken in chronische fysieke aandoeningen zoals fybromyalgie, CVS, MS, ME, …

De systeemtheorie gaat er daarenboven van uit dat de zoektocht naar de betekenis van het symptoom juist de weg toont naar de oplossing van de problematiek en naar meer harmonie. Om iemand te kunnen helpen, gaan we de weg terug: op zoek naar deze boodschap achter het gedrag van deze persoon in zijn context.

Soms zijn symptomen ook een boodschap over de ideeën die mensen hebben over hoe het leven zou moeten gaan bijvoorbeeld: wanneer ben je een goede partner of ouder, wat is een goede opvoeding. Deze ideeën zijn soms gegroeid binnen de familiegeschiedenis.

We kunnen op zoek gaan naar de geschiedenis waarin dit denken is gegroeid. Zo kunnen we trachten te begrijpen hoe men tot die denkbeelden is gekomen zonder dat men beseft wat de gevolgen ervan zijn.

Spanningen en problemen zijn tot op zekere hoogte normaal. Zij horen bij het leven, bijvoorbeeld wanneer de kinderen uit huis gaan en het gezin in een nieuwe fase komt.
Echter, als de problemen ernstig zijn of lang duren, kunnen zij de draagkracht van één of meer gezinsleden ondermijnen. Dan kunnen klachten ontstaan zoals angsten, een depressie, problematisch gedrag, …

Soms liggen de problemen vooral in de relationele sfeer, hetzij tussen partners, hetzij tussen ouders en kinderen, soms zijn de problemen meer individueel van aard.
Juist als het leed voor één van de gezinsleden te groot is geworden, en de steun van de omgeving onvoldoende blijkt, kan het aangewezen zijn om therapie aan te vragen.

Wat zijn familie- of organisatieopstellingen?

Opstellingen worden ingezet om terugkerende patronen te onderzoeken en daar inzicht in te krijgen, zodat jouw verleden niet langer jouw toekomst bepaalt. Als een probleem zich herhaaldelijk voordoet, dan is er waarschijnlijk iets niet duidelijk voor jou ‘zichtbaar’, dat is dan jouw ‘blinde vlek’.

Systemisch werk, waaronder opstellingen vallen is dan ideaal om jouw blinde vlek(ken) in kaart te brengen.

We zijn vaak nog ongewild verbonden met thema’s uit ons verleden, zelfs thema’s van voor jouw kindertijd waar je niets mee te maken hebt. Systeemopstellingen helpen je dan om van die thema’s bewust te worden en jou daarvan te ontkoppelen. Daardoor ontstaat ruimte om nieuwe stappen te kunnen zetten.

Soms is onze bril op onze leefwereld, het beeld dat we door de jaren heen ontwikkeld hebben, zodanig gekleurd geworden dat dit een vertekend beeld geeft over de realiteit. Daardoor staan we onszelf vaak grandioos in de weg. Een opstelling geeft je een kans om je eigen ontwikkelde overtuigingen los te laten zodat je weer actie kan ondernemen en rust in je hoofd vind.

Systemisch werk is gebaseerd op het gedachtegoed van grondlegger Bert Hellinger (1925-2019). Het hoort sinds de laatste jaren bij één van de belangrijkste ontwikkelingen op gebied van advies en coaching bij persoonlijke en werkgerelateerde vraagstukken. Ondertussen heeft Hellinger zijn eigen theorie ook al wat achterhaald, waardoor er het nieuwe opstellen ontstaan is, waar onder meer Hylke Bonnema en Elmer Hendrix deze methode verder uitgewerkt hebben.